Hoewel ons brein nooit echt is uitontwikkeld, wordt alles gebouwd op de basis die we leggen in de eerste 5 tot 8 jaar van ons leven. In die jaren ontwikkelen grofweg 5 gebieden onder invloed van elkaar en directe omgeving zich tot het brein waarmee we de wereld in kunnen trekken. Dit systeem is veel langer actief dan wij het proberen te begrijpen. Evolutionair bijgeslepen door vele generaties ouderschap, vormde de ontwikkeling van onze hersens zich tot een solide proces. Bestand tegen de meeste problemen die voorkomen in onze jeugd.

De vorm en verspreiding van informatie transformeerde hand in hand met technologische ontwikkeling. De  indrukwekkende groei door boekdrukkunst vebleekt bij de expansie veroorzaakt door industriele techniek. De grammofoon maakte muziek draagbaar, de radio informatie actueel. Televisie zette de exponentiele groei van beleefbare verhalen in, voortgezet in onze digitale tijd, met internet als voorlopig hoogtepunt.
In de fysiek wereld veranderde een groeiend aanbod van voorgedefinieerd speelgoed ons speelgedrag en verwachtingen van nieuw speelgoed. Vaak gekoppeld aan populaire series en films worden vorm, verhaal en verwachting voorgekauwd in hoog tempo aangeboden. De tegenhanger, een bouwdoos met blokken waarmee je je eigen wereld kan bouwen en verbouwen, is lastig te vinden.
Wij, de volwassenen, zijn intussen ervaren gebruikers van toepassingen waar we 20 jaar geleden geen voorstelling van hadden. We klagen over de kwaliteit van het draadloze netwerk in vliegtuig of trein. We zijn een oververzadigde maatschappij.

Deze ontwikkelinge zijn, zelfs met de duizelingwekkende snelheid waarmee ze voltrekken, niet noodzakelijkerwijs slecht. Oververzadiging echter kan de drijvende kracht achter hersenontwikkeling beinvloeden: nieuwsgierigheid.

Onze motorieke vaardigheden waren al diep geworteld in ons brein voor er sprake was van ontwikkelbare taalvaardigheden. Bij niet talige communicatie wordt informatie vaak met gebaren uitgewisseld. Een eenvoudige boodschap in een gezichtsuitdrukking  of armgebaar.  Complexe informatie verpakt in een nauwgezette opeenvolging van gebaren, zoals honingbijen die een honingbron dansen. We lopen om gedachten te ordenen, beheersen emoties met lichaamlijke inspanning, dansen om ze te vieren. We zijn fysieke wezens.

Spieren spannend, smaak, geur en temperatuur ervarend, verrast door de streling van een bries en knijpend in een badeend leren we ons lichaam kennen en beheersen. Terwijl we kruipen naar onverkende grenzen, bouwen we zelfvertrouwen en verbreden onze horizon. De sensatie van fysieke en vizuele effecten van beweging begint de vorming van ruimtelijke verhoudingen en orientatie. Botsend tegen een vaas ontdekken we de beginselen van actie en reactie. Met deze onbeholpen ontdekkingsreis verzameld ons brein de eerste informatie waarmee het beeld van de wereld wordt gebouwd.

De creatieve kracht die vrijkomt met de ontwikkeling van fijn motorieke vaardigheden onderstreept het belang van lichaamlijke ontwikkeling.

Cognitieve ontwikkeling verwijst naar het onstaan van het vermogen te denken, begrijpen en redeneren. We bouwen een model van onze wereld van informatieprikkels uit onze omgeving, dat we al opgroeiend bijstellen en uitbreiden. Onze cognitieve vaardigheden laten ons deelnemen aan de maatschappij. Te verbeelden en te bouwen, uit virtuele concepten vorm te geven aan de schitterende en verschrikkelijke uitvindingen waarmee onze geschiedenis is gevuld.

Geprikkeld door omgeving en emotie, voert ons brein een taak uit en voegt de ervaren reactie toe aan het proces waarmee het ontwikkelt. Het gevoel van voldoening dat volgt op uitbundige loftuitingen als we onze eerste stap zetten, verhoogt ons zelfvertrouwen, wat weer onze cognitieve ontwikkeling stimuleert.

De theorie waarmee dit proces wordt uitgelegd bouwt voort op de basis die halverwege de twintigste eeuw werd gelegd door Jean Piaget. Hoewel het achterliggende mechanisme nog onderwerpis van stevig debat, wordt algemeen aangenomen dat we de wereld instappen met gevoel voor specifieke informatie patronen. We lijken geneigd getallen, ruimte, visueel beeld en taal makkelijk te begrijpen en het opnemen van die informatie, leren, een positief effect heeft op ons leervermogen. Een indrukwekkende cyclus van positieve terugkoppeling.

De meest avontuurlijke theorie, New Thinking, suggereert dat het vermogen door ouders verworven vaardigheden te leren wordt overgedragen in een evolutionair proces.

We zijn omdat we leren.

Als we de veilig moederschoot verlaten beginnen we de constructie van ons morele waardenstelsel uit ons begrip van ervaringen en gevoelens. De eerste contouren worden geschetst uit niet-talige beschouwingen over goed en kwaad, gevormd door prikkels als honger en veiligheid.

Onze beleving van familie en omgeving – het dagelijks leven – en persoonlijke ontwikkeling, verfijnen en vergroten dat normenstelsel. We bereiden ons voor op de wervelwind van emotionele en rationele transacties die wacht op onze eerste schooldag.
Wat we ervaren en hoe we ermee omgaan, hangt voor een belangrijk deel af van onze sociale vaardigheden en mentale behendigheid. Een nieuwsgierig brein, gedreven door het plezier van begrijpen, in staat abstracte concepten te bevatten, is het beste gereedschap voor het vormen van een eerlijk en evenwichtig stelsel van normen en waarden.

We zijn het complex van hersen verbindingen gebouwd door emoties die we ervaren als we ons leven leiden. Bevredigende voldoening en beschamende verlegenheid, vrolijke blijdschap en zwarte woede, we ervaren een stortvloed van emotionele sensaties om te plaatsen en beheersen.

Ons cognitieve brein verwerkt de ervaren informatie, vormt en corrigeert vaardigheden die onze psycho emotionele ontwikkeling ten goede komen. De teleurstelling van een vernederende nederlaag kan leiden tot een staat van gefrustreerde woede. Hoewel begrijpelijk, verkleint die gemoedstoestand de kans op creatieve gedachten die de situatie zouden kunnen verbeteren. Het rationele vermogen de teleurstelling te relativeren tot overzichtelijke proporties, bevrijdt de mentale kracht waarmee een situatie kan verbeteren.

Voor ouders heeft het eerste herkenbare woord hun pasgeborene uit een magische klank. Een aandoenlijke poging tot communicatie. Schattig, maar belangrijker, de eerste bouwsteen voor de bouw van de virtuele structuur waarmee we abstracte gedachten kunnen beschrijven en interpreteren.

Taalbeheersing introduceert niet alleen zaken als structuur, wetmatigheden en logica. Pratend met zich zelf gebruikt de opgroeiende peuter taal om gedachten te organiseren. Met taal kunnen we die gedachten delen met de wereld, onmisbaar voor emotionele en morele ontwikkeling. Geverbaliseerde gedachten kunnen worden gecategoriseerd in een groter kader en zijn makkelijker te herinneren en organiseren, belangrijk bijdragend aan cognitieve ontwikkeling. Het vertalen van deze gedachten naar een geschreven verhaal of andere visualisatie is instrumenteel in de ontwikkeling van de fijn motoriek.

De combinatie van onze spontane gevoeligheid voor belangrijke informatie patronen en de zelf versterkende studie machine, zou je losjes kunnen beschouwen als nieuwsgierigheid. Het stimuleren van die nieuwsgierigheid is dan ook de eerste pilaar waar onze activiteiten op steunen. De tweede pilaar komt voort uit het onderzoek van Ellen Winner naar de invloed van kunstonderwijs – of gebruikte methodes – op hersenontwikkeling.

Observeer, begrijp de observatie, analiseer dat begrip.
Vergroot grenzen door iedere mogelijke invalshoek te bedenken. Blijf proberen je doel te bereiken. Naast teleurstellend, is mislukking nieuwe informatie waarmee een volgend poging tot succes kan leiden.
Visualiseer en verwoord je idee. Het verbaliseren van een onuitgesproken hersengolf voegt een referentiekader toe, makkelijker in te passen in een groter geheel. Het vertalen van idee naar tekst, stimuleert de zoektocht naar woorden die de gedachte het best weergeven, noodzakelijk voor het delen van gedachten en samenwerking.

Aangezien het belang van taal weerspiegelt in alle ontwikkelingsgebieden is het ingebed in het draaiboek voor al onze activiteiten. Leerlingen worden voortdurend aangemoedigd te spelen met taal, om ideeën en doelen te beschrijven. De bewegingen in een dans, de opbouw van een beeld of de ruimtelijke structuur van een object.